Hoofdstuk 1. Verkeerstoezicht. Hoe het begon.

En zeer zeker niet de mannen van de Koninklijke Marechaussee en de Rijksveldwacht toen in 1930 de eerste schuchtere schreden werden gezet op verkeersgebied. Eigenlijk was er toen nog geen sprake van 'verkeer' en het toezicht was dan ook meer gericht op de staat van de voertuigen dan op de weinige gedragsregels.

In Amsterdam, bij de Gemeentepolitie, lag de zaak iets anders. Daar werd in 1912 al de eerste agent benoemd speciaal belast met verkeerstoezicht nadat de reeds in 1906 gelanceerde Motor- en Rijwielwet van kracht werd. In de jaren twintig had Amsterdam zelfs een verkeersbrigade met een sterkte van zes man. Ook enkele districten van de Rijksveldwacht hadden een brigade, maar veelomvattend was het werk niet.

Brigadiers van de Verkeersdienst Rijksveldwacht te Arnhem in nieuw (links) en oud uniform in het jaar 1931. Alle auto's waren geregistreerd in Noord-Holland, dus hadden alle een kenteken beginnend met een G.

De Verkeersbrigade Amsterdam van de Rijksveldwacht had de beschikking over twee auto's (Ford V8); eigenlijk één, want de tweede was tevens bestemd voor de districtscommandant, die daar dankbaar gebruik van maakte. Eén auto was betaald door het Ministerie van]justitie, de ander door de beheerder van het wegennet: het Ministerie van Waterstaat.
De wagens waren uitgerust met een laodo wieldrukmeter, tapley remtestmeter en meetlint. Ook was er in veel gevallen nog een fototoestel en een gradenboog voor controle stuurspeling. De bemanning van de wagens had een twee maanden durende cursus gevolgd bij de Motordienst van de Koninklijke Landmacht in Haarlem. De technische controles beperkten zich veelal tot de rem, de stuurinrichting en de verlichting. En daar bleef het bij, veelal ook door een gebrek aan technische kennis.

Enkele jaren vóór de bezetting kreeg de Amsterdamse brigade van de Koninklijke Marechaussee de beschikking over de eerste motorrijwielen van Nederlands fabricaat; 'Eysink.' Een perfect voertuig, temeer omdat de bestuurder een schitterend rookgordijn kon leggen. De Eysink was namelijk uitgerust met een door de hand te bedienen oliepomp waarmee naar hartenlust kon worden geknoeid. Ook de Rijksveldwacht was voorzien van rollend materiaal, dat kon worden ingezet voor verkeerscontroles. In 1940 bij voorbeeld had de Rijksveldwacht 15 surveillanceauto’s en vijf motorrijwielen ter beschikking; materiaal dat weldra de bezetter ten dienste kwam

Hoofdstuk 7. Actie zwarte zes.

Een groot succes in 1962 was de actie Zwarte Zes die werd gehouden in samenwerking met het Verbond voor Veilig Verkeer. Dit succes was vooral te danken aan de bemanning van de Surveillancegroep Autosnelwegen en aan de ongelooflijke publiciteit, waar kapitein Vogel ' debet' aan was. Pers en radio besteedden veel aandacht aan de actie met als hoogtepunt een complete tv-show met Dorus (Tom Manders), opgenomen op de tankbaan in Amersfoort. Ook de Rijkspolitiekapel deed mee met de succesvolle schlager 'Pas op, kom niet over de streep.' 

Bij de actie deelde de bemanning van de Porsches folders uit, maar ook vermaningen en eventueel processen-verbaal waardoor de weggebruikers zich bewust werden van het grote nut van 'de zwarte zes' te weten het zondermeer naar de linkerweghelft uitwijken bij het ingehaald worden, het onjuist invoegen, het keren op de autosnelwegen, het onvoldoende afstand houden, het te langzaam rijden, stilstaan of zelfs achteruit rijden en het onnodig op de linkerbaan rijden van de snelwegen. De actie, waarvoor het startsein was gegeven door de toenmalige Minister van Justitie, mr. Y. Scholten had tot gevolg dat het percentage overtredingen daalde met naar schatting tien procent. Daar tegenover stonden dan wel 200 processen-verbaal en ruim 2.000 waarschuwingen in de eerste twee maanden van de actie.
Niet het succes van de actie Zwarte Zes, maar veel meer de wijze waarop de Surveillancegroep Autosnelwegen opereerde om de verkeersdeelnemers bewust te maken van het feit dat zij meespeelden in een moeilijk spel, werd op 9 juni 1965 beloond met het 'Zilveren Stuurwiel.'

'Het verheugd mij dat deze keer een hele groep voor een onderscheiding in aanmerking komt. Juist de Surveillance groep Autosnelwegen is representatief voor de opvoeding van de automobilisten die deelnemen aan het snelverkeer. Uit eigen waarneming heb ik kunnen constateren hoe perfect, correct en vlot de uitvoering van hun dienst altijd is; menig keer kon ik dank zij hun hulp en tijd veilig mijn afspraken nakomen,' zei prins Bernhard tijdens de prijsuitreiking in het Hilton hotel in Amsterdam. Het Zilveren Stuurwiel dankte zijn ontstaan aan het feit, dat prins Bernhard op 10 mei 1961 de nieuwe Nederlandse Accumulatorenfabriek Acifit in Diemen had geopend.

Een jaar later werd op initiatief van de directeur van dit bedrijf een fonds gesticht. Daardoor werd het mogelijk jaarlijks aan drie personen of groepen, die zich op het gebied van het automobilisme verdienstelijk hadden gemaakt, het Zilveren Stuurwiel uit te reiken. Een jury, waarin zitting hadden de heren A.G.M.Boost, directeur Wegen en Verkeer van de ANWB, ir W. Fick voorzitter van het Kontaktcentrum voor Journalisten, baron Van Harinxma thoe Slooten, secretaris van de KNA, ].B.Th.Hugenholtz, directeur van het circuit in Zandvoort (waar de bemanning van de Porsches hun rij-opleiding ontvingen) en de burgemeester van Diemen mr J.H. Strumpher Tideman waren eensluidend in hun besluit de onderscheiding aan de groep Surveillance Autosnelwegen te verlenen. 'Aan deze groep moet een bijzonder grote waarde worden gehecht, niet alleen vanwege de preventieve werking, die van haar optreden uitgaat, maar veeleer nog vanwege de nadruk welke zij legt op haar opvoedende taak in het verkeer. De medewerkers aan deze groep zijn overtuigd, dat hun taak meer omvat dan het uitdelen van 'bonnetjes.' Met het 'halt politie' alleen bereikt men namelijk niets. De actie Zwarte Zes is hiervan een duidelijke voorbeeld,' zo luidde het juryrapport.
De onderscheiding en de daarbij behorende oorkonde werden in ontvangst genomen door het hoofd van de Sectie Bijzonder Verkeerstaken, A.C. Vogel.