.jpg)
.jpg)
ALGEMENE VERKEERSDIENST
BROCHURE REÜNIE SAS 1985
Uit een boekje uitgegeven ter gelegenheid van de reünie LAZ-SAS op 20 en 21 april 1985 met vele mooie nostalgische verhalen en foto's uit de 60 en 70er jaren van de SAS Surveillance Autosnelwegen (Porschegroep) van de Algemene Verkeersdienst.
1967 De Groep Motor Surveillance wordt opgericht, aanvankelijk onder de naam Motor Surveillance Groep (MSG). Het materiaal waarmee gereden wordt zijn natuurlijk motorfietsen: de BMW R 69S.
Een tweecilinder boxermotor met een cilinderinhoud van 590 cc. Met zijn 42 pk was deze BMW snel voor die tijd - ondanks de gemonteerde stroomlijn (een Gläser toerkuip, waarmee men uiteindelijk maar liefst 20 jaar zou blijven rijden!) haalde de R 69S een topsnelheid van zo'n 150 à 155 km/ho Een behoorlijke hoge snelheid voor die jaren.
Maar niet alleen de Gläserkuip zou de AVD-motorrijder bijna 20 jaar trouw blijven. Ook de BMW, opgebouwd volgens dat boxertwin concept zou vele jaren lang het beeld van de politie motor bepalen. Al die jaren leek de rijkspolitie wel getrouwd met het Beierse motorfietsenmerk. Op een kortstondige flirt met het Japanse Honda Gold Wing model en de Amerikaanse evergreen Harley Davidson na, reden de motor muizen steeds op de BMW's. Ook de aloude liefde voor de zo belangrijke stroomlijn van het merk Gläser, die een ongekend komfort onder alle weersomstandigheden verschafte en tevens een ongehoord weggedrag veroorzaakte, leek niet stuk te kunnen. Proeven met andere stroomlijnen gaven steeds eenzelfde eindresultaat te zien: zij verschaften de motorrijder allemaal te weinig bescherming tegen weers- en windinvloeden om het hem mogelijk te maken om in alle seizoenen van het jaar met de motor op dienst te kunnen gaan. Daardoor bleef men de oude vertrouwde kuip met de bekende 'sigaar-vormgeving' door de jaren heen trouw.De kuip veranderde geheel niet, de motor eronder nauwelijks. Achtereenvolgens werden de volgende types van BMW gebruikt: R 75/5, R 75/6, R 75/7, R 80/7 en de R 80. In principe allemaal gelijke modellen met slechts wijzigingen in detail en de cilinderinhoud steeg van zo'n 600 naar 800 cm3.
De vermogensstijging hield niet, zoals verwacht mag worden, gelijke tred met het stijgen van de cilinderinhoud: een 1984 model R 80 leverde slechts 50 pk, waardoor de topsnelheid in vergelijking tot het aanvangsmodel uit 1967, nauwelijks steeg tot zo'n 160 à 165 km/ho Na bijna twintig jaar juist op het gebied van de motoren en de stroomlijnen, stak er in 1984 een grote veranderingsstorm op: Bij BMW diende zich een geheel nieuw model aan. Na ruim 60 jaren alleen maar boxermotoren aan te politie te hebben kunnen aanbieden, was er een geheel nieuw motorfietsenconcept ontwikkeld. Een motorfiets voorzien van een watergekoelde viercilinder met brandstofinjektie. Meest opmerkelijke aan dit nieuwe ontwerp was de positie van het motorblok: in de lengterichting in het frame gemonteerd, waarbij het geheel op zijn kant ligt. Een motor met hele grootse prestaties.
Als in het najaar van 1984 de nieuwe BMW K 100 RT dan ook uitgebreid getest wordt bij de Groep Motor Surveillance, vallen de meningen in twee groepen uiteen: eindelijk een motor met prestaties zoals een politieman op de motor die zich wenst, maar anderzijds kan de gemonteerde stroomlijn van BMW niet iedereen bekoren; we waren na al die jaren immers zo gewend aan die Gläserstroomlijn.... Dat de K 100 uiteindelijk toch de nieuwe politiemotor wordt mag niet in de laatste plaats worden toegeschreven aan de prestaties van de motor: 90 pk en een topsnelheid van 215 km/h en een acceleratie van nul tot 100 km/h zijn waarden waarmee de politieman op de motor zijn maat in de bekende Porsche flink partij kan geven!
Nadat in het voorjaar van 1985 de eerste K 100's in een speciale politieuitvoering bij de Groep Motor Surveillance zijn ingezet gaan ze vele jaren lang het beeld van de politiemotor bepalen. Stukje bij beetje wordt de hele vloot die jarenlang heeft bestaan uit de boxermotoren, vervangen door de nieuwe modellen.
Als de negentiger jaren zich aandienen is de politiemotor van de AVD al sinds jaar en dag de K 100 RT en is de laatste boxermotor met veel tam tam geplaatst in het rijkspolitiemuseum in Apeldoorn.Uit piëteit voor het inmiddels opgeheven korpsrijkspolitie heeft men op de oude vertrouwde Gläserkuip wel de opschriften 'RIJKSPOLITIE' laten staan, als leuke herinnering aan lang vervlogen tijden.
Naast die motor in het museum staat ook een oude etalagepop, gehuld in iets wat vroeger diende als motorkleding voor de politieman op zijn motor: laarzen die sommige mensen nog steeds aandoen als ze gaan paardrijden, een veel te wijde broek (die zal wel flink gewapperd hebben, vroeger op de motor!), .een witte jas van en plasticsoort die sinds het Verdrag van Bern van 1988 overplasticproduktiebeperkende bepalingen, niet meer geproduceerd mag worden, en op het hoofd van de pop prijkt een helm zoals die ook sinds enkele jaren over ter wereld verboden is, een jethelm dus.
Wat dat betreft lijkt die politieman op de motor niets meer op zijn kollega van het begin van 1999. Een lichtgewicht integraalhelm van Kevlar, speciale lichtgewicht, onderhoudsvrije en natuurlijk waterdichte motorlaarzen uit hetzelfde materiaal en een motoroverall uit een kombinatie van kunststoffen en leder, licht in gewicht, gemakkelijk draagbaar, ademend, water- en winddicht, onderhoudsvrij en temperatuurregulerend!
Trouwens ook die K 100 waarop hij nu rijdt lijkt nog slechts in grote lijnen op het model zoals dat ooit vele jaren geleden als revolutionair motormodel werd binnengehaald. Goed het motorkonsept is feitelijk niet gewijzigd maar als we verder kijken zijn de verschillen hemelsbreed: 80% van de motor is nu van kunststof en de gewijzigde elektronische brandstofinjektie maakt het mogelijk dat naast benzine ook de alternatieve brandstoffen zoals methanol, diesel en vloeibare waterstof kunnen worden getankt. Middels een eenvoudige druk op één van de knoppen van het digitale dashboard kan de motor op die brandstoffen aangepast worden. Zo kan ook de laaddruk van de miniturbolader naar wens geregeld worden zodat topsnelheden te behalen zijn van 230 tot 275 km/ho Maar ook op vele andere gebieden heeft de tijd niet stil gestaan bij de ontwikkeling van de motorfiets. Daar kon het feit dat motorfietsen in een aantal Europese landen zelfs helemaal verboden werden, niets aan veranderen.Dat in 1994 de motor in Zwitserland verboden werd had niemand verbaast.
Daar was men immers al vanaf 1982 bezig geweest de motor terug te dringen. Dat echter binnen twee jaar landen als Zweden en Noorwegen het Zwitserse voorbeeld hadden gevolgd, had wel menigeen verbaast.
Gelukkig was het in Nederland niet zo ver gekomen, dat was ook bijna ondenkbaar. Immers het aantal politiemotorrijders was in 1999 alleen al bij de AVD gegroeid tot 250 full time motormannen en -vrouwen. Allemaal overheidsdienaars die met de motor dag in dag uit in touw zijn met de begeleiding van bijzondere transporten, sportevenementen en andere speciale begeleidingsritten zoals die van de vele leden van het Koninklijk huis in haar volle omvang.
Trouwens welke redenen zouden er nog zijn om een motor te verbieden. De passieve veiligheid was de laatste jaren immers zo enorm vergroot met zaken als de veiligheidskonstruktie van de stroomlijn, de boordcomputer met voorzieningen zoals een automatische topsnelheidsbeperking bij nat/glad wegdek en de massieve banden in kombinatie met de geheel gesloten, aerodynamische en energieabsorberende wielen. Daarnaast hadden de reeds langer geleden ontwikkelde voorzieningen als het antiblokkeersysteem op alle remmen en de acceleratiedoorslipbeveiliging al vele jaren hun nut bewezen. Deze voorzieningen aan de motor, samen met de geavanceerde verkeersgeleidings- en beheerssystemen op vrijwel alle wegen in ons land maakten het motorrijden met de jaren veiliger.
Robert H.J. Burema
Naar > index brochure reünie SAS 1985